Open of gesloten BIM? that's the question...

Een gigantisch bestand. Veel koffie drinken, weinig doen. Problemen van anderen oplossen.

Zo maar wat kreten die veel gehoord worden wanneer een bepaalde manier werkmethode voor BIM wordt gekozen. De keuze vooraf is echter wel heel belangrijk voor de verloop van het project.

Werken volgens de BIM methode kan kortweg via een Open of Gesloten BIM. Open betekent dat alle partners met verschillende software kunnen werken en dat de uitwisseling gaat via IFC. Bij gesloten BIM werkt men allemaal met dezelfde software. 

De keuze voor een werkmethode volgens BIM ligt op dit moment nog vaak bij de opdrachtgever of bij de aannemer. Dit zijn de partijen die nu het meeste baat hebben bij BIM. De opdrachtgever, of beter gezegd de eindgebruiker, heeft na een goed verlopen BIM traject zijn complete gebouw in 3D digitaal. Dit kan mogelijk worden ingezet bij het beheer van het gebouw (facility management) en in de toekomst bij eventuele uitbreiding of verbouwing.

De manier waarop het niet moet, inloggen via VPN op elkaars server. Traag werken is het resultaat.

De Revit server die Autodesk biedt (tegen betaling), waarbij je in een centraal model kan worden terwijl je fysiek op andere locaties zit.

Het voordeel ligt bij de aannemer
Maar het zijn toch de aannemers die op dit moment een echt aanwijsbaar voordeel hebben bij de BIM methode, mits er zo wordt gewerkt zoals de aannemer dat wil. Wanneer een 3D model op de juiste manier is opgezet, kan de aannemer daar zijn planning uit halen (bijvoorbeeld stortvolgordes), maar ook volumes van onder andere beton om de kosten te berekenen. Eigenlijk is het 3D model dus een onderdeel van de werkvoorbereiding geworden. Wil de aannemer dit uit een BIM model kunnen halen, dan betekent dit voor een constructeur zoals Bartels een flinke verandering. En een grotere tijdsinspanning. Want onze 3D modelleurs moeten alle elementen zo modelleren zoals ze gebouwd gaan worden. De elementen moeten de juiste maat meekrijgen, om het volume te kunnen bepalen en een verdiepingsvloer kan niet meer als een element worden gemodelleerd, maar moet uit de verschillende bouwdelen bestaan.

In principe is er al heel veel mogelijk met een BIM model, maar er moet door de verschillende partijen wel op de juiste manier worden gewerkt. Dit kan veel meer inspanning vergen en kost dus meer geld. En wie gaat dat betalen?

Na een selectie van alle partijen begint de keuze voor een werkmethode, gaan we voor open of gesloten BIM? Maar wacht even…als je de selectie van partijen al hebt gemaakt, kun je soms geen keuze meer maken. Wanneer een van de geselecteerde partijen met een ander type software werkt dan de rest, is er geen mogelijkheid meer tot een gesloten BIM. Dus bij de selectie moet vooraf al bepaald zijn of er met één type software gewerkt gaat worden.

Open BIM
Bij een Open BIM wordt er samengewerkt met aspectmodellen op basis van uitwisseling met IFC export bestanden. Een systeem waarbij elke partij zijn eigen 3D model heeft en beheert en deze worden uitgewisseld met elkaar op basis van IFC exports waarna afstemming plaats vindt. 


Het afstemmen van de modellen dient te geschieden door middel van clash-controles die worden uitgevoerd door de BIM-regisseur (een aannemer, architect, of externe BIM specialist). Een clash controle wordt uitgevoerd met externe software, zoals Navisworks of Solibri.

Gesloten BIM
Bij een Gesloten BIM wordt er samen in een model gewerkt, met een type software. In het geval van Bartels met Autodesk’s Revit. Een Gesloten werkmethode kan op twee manieren worden ingevuld, namelijk door te werken met gelinkte bestanden (modellen), waarbij iedere ontwerpende partij zijn eigen model heeft en beheert en op gezette tijden uitwisselt met de andere partijen. De andere manier is door daadwerkelijk live in hetzelfde model te werken, waarbij er een centrale server is waar alle partijen op inloggen. Dit model wordt live door iedere partij beheert. Hierbij kan iedere partij verantwoordelijk worden gesteld voor zijn eigen object door middel van worksets.

Wat ga je kiezen?
Bij Bartels hebben we al diverse BIM trajecten gedaan, zowel in een Open als een Gesloten werkmethode. Onze conclusie: kies voor een Gesloten BIM met gelinkte modellen, in ieder geval tot de ontwerpfase gereed is.

Bij een Open BIM is er, door de uitwisseling via IFC bestanden, vaak veel dataverlies. Dit kan gevaarlijk zijn (kans op fouten!) en kan bovendien veel extra werk kosten. Ook moet er bij een Open BIM altijd gebruik worden gemaakt van externe clash controle software, waar weer een prijskaartje aan hangt.

Een Gesloten BIM waarbij gewerkt wordt in een centraal model, levert voor de modelleurs vaak veel ergernissen op, omdat de snelheid van werken vooral bij een groter model nogal vertraagd wordt. Het inladen duurt lang, wijzigingen opslaan duurt lang en bovendien moet er ICT technisch het een en ander worden ingericht voordat je überhaupt in een model met elkaar kunt werken. Tot slot kan de verantwoordelijkheid van iedere partij op zich lastig worden gecontroleerd bij het werken in een model, in principe kun je altijd aan elkaars objecten komen.

Daarom adviseren wij op dit moment om te werken volgens de Gesloten methode met gelinkte modellen.

In de uitvoeringsfase ontkom je er eigenlijk niet aan om naar een Open BIM over te gaan, omdat onderaannemers en leveranciers vaak niet werken met hetzelfde pakket als de ontwerpende partijen.

BIM is de toekomst!
Hoe je het ook wendt of keert, welke werkmethode je ook kiest, BIM biedt absoluut voordelen. Want je weet straks in de uitvoeringsfase (mits alle partijen op de juiste manier hebben geBIMd natuurlijk) zeker dat alles in elkaar past!

Randvoorwaarde 1: je moet alle partijen aan tafel krijgen om gezamenlijk te werken aan een beter BIM model.

Randvoorwaarde 2: het besef moet er zijn dat de partijen in de ontwerpfase, met name de constructeur, veel meer tijd moet investeren om te komen tot een echt BIM model. Hier staat wel 30 tot 40% extra tijd voor. Daar moet ook een vergoeding tegenover staan.  

Meer BIM met Bartels? Kijk hier voor meer informatie of download onze BIM brochure.